Pod wykładem znajdują się ćwiczenia. Jeśli wiesz jak powinna wyglądać zmiana czasów oraz inne detale i chcesz się sprawdzić, pomiń
mini-wykład i przejdź do samych
ćwiczeń.
Zagadnienie mowy zależnej spędza sen z powiek wielu Uczniom, którzy przychodząc do nas i znając już angielski z innych źródeł,
nadal mają podstawowy problem: co tam się i na co zmienia i jak to się ma do enigmatycznej strony biernej?
Stronę bierną przerabiamy w innym temacie i ma ona tyle wspólnego z mową zależną, że... Uczniowie je mylą - czasem z nazwy, a czasem w kwestii mechanizmów
i w zasadzie tylko na tym polega problem! :)
By poprawnie wykonać konwersję mowy niezależnej (Direct Speech) w zależną (Reported Speech lub Indirect Speech), należy po pierwsze znać
podstawowe czasy. Problemem w tym, że jest ich w angielskim sporo, jeśli spojrzeć na to okiem osoby uczącej się. W tej kwestii zapraszam na
Poziom Advanced do tematu "Wszystkie czasy...".
Jak jednak pokazują podręczniki do metod bezpośrednich (zwłaszcza Direct Method for English) i na to są sztuczki! Da się poprawnie używać mowy
zależnej bez kłopotliwego przypominania sobie reguł lub nazw czasów. Najpierw jednak zajmijmy się czymś dużo zabawniejszym - fizyką kwantową,
teorią czasoprzestrzeni, a nawet pytaniem o sens bytu! :)
Mamy zrobić na lekcji jakiś test. Wchodzę do pokoju i mówię ze zmarszczonym czołem: Hmm... Ta sala jest za mała!
Po mojej wypowiedzi poszliście do innej, większej zapewne sali.Wówczas, zapytani czemu tu jesteście, moglibyście przytoczyć, co powiedziałem, zrobilibyście
to na 2 możliwe sposoby: oddając bezpośrednio,
co powiedziałem i jak to powiedziałem, żeby Wasz słuchacz wiedział od razu jakie towarzyszyły mojej wypowiedzi emocje lub powtarzając pokrótce,
i niezbyt dokładnie, co powiedziałem.
W pierwszym przypadku Wasza wypowiedź może wyglądać tak: Wszedł Marcin i powiedział "Hmm... Ta sala jest za mała!". Zauważcie przy
okazji, że skoro cytujecie moją odpowiedź, to w piśmie pojawiają się cudzysłowy.
W drugim przypadku moglibyście powiedzieć coś mniej więcej takiego: Wszedł Marcin i powiedział, że tamta sala była za mała na test.
Zauważcie zatem,
że nie użyliście mojego zasępionego pomruku (bo nie jest on wyrazem, który można łatwo opisać jednym słowem i nie przytacza się go inaczej niż
bezpośrednio), nie użyliście też wykrzyknienia, bo tylko donosicie co powiedziałem, a niekoniecznie jak. Sens mojego zdania i tak został
zachowany. Na samym końcu zwracamy uwagę na dwie najważniejsze kwestie: tamta sala
była za mała.
Teraz moje i oba Wasze zdania po angielsku:
I come into the room and say: Hmm... This room is too small!
You say exactly what I said: Martin came into the room and said: "Hmm... This room is too small!".
Now you want to repeat what I said more or less: Martin said that that room was too small.
Co zauważamy? Otóż: that room was too small.
I jak widać j. polski i j. angielski czasem bywają bardzo podobnie skonstruowane...
W końcu w mowie zależnej opowiadamy co ktoś powiedział, a więc już się to wydarzyło. Mało tego - częstokroć jesteśmy już (jak w powyższym przykładzie)
w innym miejscu, stąd też "ta" sala zamienia się na "tamtą" salę.
Pierwsze "that" tłumaczymy jako "że", a drugie jako "tamten". Zwykle jednak w angielskiej mowie zależnej wyrzucamy "że" ze zdania.
Wygląda ono wówczas tak:
Martin said that room was too small.
(Marcin powiedział (że) tamta sala była za mała.)
Albo tak:
Martin said the room was too small. (Zdecydowanie lepiej widać tu brak słowa "że", ale niekiedy musimy akurat użyć "that" - "tamta" zamiast "the", więc
lepiej pamiętać o tej możliwości.)
W czym więc problem? No, oczywiście w tym, że w angielskim jest "trochę" więcej czasów niż w polskim. I - niestety - to musi znaleźć swoje odbicie
w zdaniach. Jest na to jednak sposób! Choć czasy przesuwamy (w uproszczeniu) w przeszłość, to zachowujemy ich charakterystyczne cechy, jak
ciągłość akcji czasów z grupy Continuous. Najlepiej jednak przyjrzyjmy się temu na poniższym diagramie i przykładach dla czasów teraźniejszych i
przeszłych. Każdy kolejny czas będzie miał również wypowiedź oryginalną mówcy (kolor zielony) w danym czasie, która przekształca się w następnym w przytoczoną
(wyjątkiem są czasy teraźniejsze, w których logicznie nie mamy jak zastosować mowy zależnej):
Present Simple | Present Continuous |
I drink here. | I'm drinking now. |
| | | |
| | | |
| | | |
Past Simple | Past Continuous | Present Perfect | Present Perfect Continuous |
He said he drank there.
I drank here yesterday. | He said he was drinking then.
I was drinking here yesterday. | I have drunk today. | I have been drinking for 2 hours. |
| | | | | | | |
| | | | | | | |
| | | | | | | |
Past Perfect | Past Perfect Continuous | Past Perfect | Past Perfect Continuous |
He said he had drunk there the day before. | He said he had been drinking then. | He said he had drunk the day before. | He said he had been drinking for 2 hours. |
Widzimy na powyższym diagramie, że zarówno czasy Past Simple i Past Continuous, jak i Present Perfect oraz Present Perfect Continuous
zmieniają się na Past Perfect oraz Past Perfect Continuous. Nie zmieniamy prostych czasów Past na czasy Present Perfect!
Pomijamy te czasy (dlatego są z boku na diagramie) i od razu
uzyskujemy Past perfect.
Dzieje się tak dlatego, że choć uczymy się ich chronologicznie i mamy wrażenie, że czasy Present Perfect zdają się
przesunięte dalej w przeszłość, to mają one jakiś bezpośredni związek z teraźniejszością lub nawet na nią wpływają i są raczej równolegle
do czasów Past Simple oraz Continuous niż od nich "dalsze" w przeszłości.
Czasy Past Perfect nie mają się już w co zamienić "dalej". Na nasze szczęście! :)
Teraz czasy przyszłe:
Future Simple | Future Continuous | Future Perfect | Future Perfect Continuous |
I will drink here tomorrow. | I will be drinking tomorrow at 6. | I will have drunk here by this time tomorrow. | I will have been drinking for 3 hours by 6 tomorrow. |
| | | | | | | |
| | | | | | | |
| | | | | | | |
Future Simple in the past | Future Continuous in the past | Future Perfect in the past | Future Perfect Continuous in the past |
He said he would drink there the next day. | He said he would be drinking the next day at 6. | He said he would have drunk there by that time the next day. | He said he would have been drinking for 3 hours by 6 the next day. |
Widzimy na powyższym diagramie, że znów każdy czas przyszły ma swój odpowiednik w mowie zależnej, a więc continuousy muszą pozostać continuouosami.
Wszystko natomiast zawsze zaczyna się od "would", które powoduje, że ani operator, ani też czasownik nie ulega dalszej zmianie w mowie zależnej.
Teraz tryby przypuszczające:
First Conditional | Second Conditional | Third Conditional |
If I see my friends I will drink here tomorrow. or I will drink here tomorrow if I see my friends. | If I saw my friends I would drink here tomorrow. or I would drink here tomorrow if I saw my friends. | If I had seen my friends here yesterday I would have drunk. or I would have drunk here yesterday if I had seen my friends. |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
First Conditional in the past | Second Conditional in the past | Third Conditional in the past |
He said that if he saw his friends he would drink there the next day. or He said he would drink there the next day if he saw his friends. | He said that if he saw his friends he would drink there the next day. or He said he would drink there the next day if he saw his friends. | He said that if he had seen his friends he would have drunk there the next day. or He said he would have drunk there the next day if he had seen his friends. |
W tym przypadku musimy ustalić jedną ważną cechę przytaczania w mowie zależnej zdań trybu przypuszczającego: tylko zdanie wyrażające prawdopodobieństwo
(1st Conditional) uległo zmianie. Pozostałe zdania nie mogły jej ulec, gdyż po prostu powstałoby zamieszanie. nie wiedzielibyśmy czy ktoś sobie
"gdybał" o mało prawdopodobnej sytuacji, czy teoretyzował o czymś, co już nie mogło mieć z pewnością miejsca.
W skrócie: mało prawdopodobne oraz nieprawdopodobne zdarzenia wyrażane conditionalami nie zmieniają się w mowie zależnej. Zmieniają się tylko osoby,
miejsca i czas przytaczanej wypowiedzi, bo w końcu one akurat miały miejsce "tam" i "wtedy".
I tyle! Jeśli mamy opanowane powyższe czasy oraz tryby, to wystarczy nieco poćwiczyć i nie zapominać o drobnostkach, jak np. wspominane:
here - there
this - that
these - those
today - that day (w którym nam coś powiedziano)
yesterday - the day before (rozumiemy to jako dzień przed dniem, w którym coś nam powiedziano)
tomorrow - the next day (czyli ktoś nam powiedział, co zrobi następnego dnia w stosunku do momentu rozmowy)
Czas na ćwiczenia. Robiąc je, wspomagaj się diagramami. Aby dobrze umieć mowę zależną i używać jej poprawnie, a nie "w uproszczeniu", należy
ją dużo ćwiczyć. Uważam, że jest to temat trudniejszy niż strona bierna, bo w Passive Voice to właśnie czasy nie ulegają zmianie!
Tutaj czasy trzeba mieć w jednym palcu, by przekazać gdzie, kto, kiedy i komu coś mówił...
UWAGA! Wciśnij przycisk "Wyślij" po wypełnieniu zadania i jeśli chcesz wykonać je ponownie, nie odświeżaj strony, tylko naciśnij przycisk
"Wstecz" na przeglądarce i wyczyść dane w formularzu przyciskiem "Wyczyść dane".
Good luck!
Wróć do wyboru zagadnień